"ΕΘΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ"

Το άτομο που είναι εξαρτημένο παρουσιάζει μια βαθιά αποδιοργανωμένη και ασταθή προσωπικότητα. Επίσης, παρουσιάζει πρωτογενές έλλειμμα σε κάλυψη αναγκών όπως η αγάπη, η ασφάλεια, η επικοινωνία και η ειλικρινής επαφή με τους άλλους. Σε αυτά έρχονται να προστεθούνε προβλήματα κοινωνικά όπως η αποξένωση, η μοναξιά των μεγαλουπόλεων, η ψευδαίσθηση της κατάκτησης της ευτυχίας, η αναζήτηση του χρήματος. Το άτομο μέσα σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί το «έχειν» και όχι το «είναι» αντιμετωπίζει το πρόβλημα του κορεσμού, την έλλειψη κινήτρων και αναζητά νέες εμπειρίες.

Τα άτομα μέσα από την έξη τους στα τυχερά παιχνίδια και στο διαδίκτυο, προσπαθούν να καλύψουν όλες αυτές τις ανάγκες που θα έπρεπε να έχουν ικανοποιήσει είτε μέσω της οικογένειας είτε μέσω του κοινωνικού συστήματος στο οποίο ζουν. Ζητούν απεγνωσμένα μέσω του εθισμού τους μια άλλη πραγματικότητα λιγότερο απειλητική και πιο κοντά σε αυτό που ονειρεύονται. Αναζητούν μια άλλη εικόνα του εαυτού τους, πιο ικανού πιο αποδεκτού και επιτυχημένου αφού ο κόσμος που αυτοί φτιάχνουν βρίσκεται εν μέρει υπό τον έλεγχό τους. Τέλος, αναζητούν μια άλλη σχέση με τον κόσμο, μια λιγότερο οδυνηρή επαφή με την εξωτερική πραγματικότητα.

Τα άτομα αυτά προσπαθούν να καλύψουν το συναισθηματικό τους κενό, να βρουν την αποδοχή που τους λείπει, να ενταχθούν σε μια ομάδα που να τους καλύπτει, ψάχνουν την αίσθηση του «ανήκειν». Παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και χαμηλή αυτοεικόνα. Η αυτοπραγμάτωση που είναι θεμέλιος λίθος μιας υγιούς προσωπικότητας, αναζητείται μέσω της ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια και το διαδίκτυο. Δημιουργούν έναν κόσμο πλασματικό(διαδίκτυο) όπου δεν υπάρχουν τα απειλητικά ερεθίσματα και ο πόνος που προκαλεί η εξωτερική πραγματικότητα. Επικοινωνούν με ανθρώπους που είναι σαν και αυτούς, και βρίσκουν την επαφή που τους λείπει με τους δικούς τους όρους, αφού όλα συμβαίνουν σε ένα προστατευμένο και ασφαλές πλαίσιο. Μέσα από τα τυχερά παιχνίδια, το άτομο βιώνει την ψευδαίσθηση ότι είναι επιτυχημένο, ότι βελτιώνεται, πρόσκαιρα μόνο, η αυτοπεποίθησή του. Η αποτυχία ή επιτυχία του δεν εξαρτάται από αυτό, ούτε από εξωτερικούς κοινωνικούς παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει, αλλά κυρίως από την τύχη. Έτσι, η ματαίωση που προκύπτει σε περίπτωση αποτυχίας του δεν είναι τόσο απειλητική και οδυνηρή για την προσωπικότητα του ατόμου।

Κείμενο: Λαζαρίδου Μαργαρίτα

"ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ"

Υπήρξε μια περίοδος δέκα χρόνων στην οποία οι υπηρεσίες ψυχικής περίθαλψης στην Ευρώπη, υποβλήθηκαν σε ουσιώδεις αλλαγές. Υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για την ποιότητα ζωής των ασθενών με μακρά νοσηλεία, για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων με ψυχική ασθένεια και αναπηρία και για τη μη συμμετοχή τους στην τεχνολογική πρόοδο της μοντέρνας ιατρικής. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτού του προγράμματος, έπαιξε το Κοινοτικό Γραφείο για την Ευρώπη, που βοήθησε να ανοίξει η συζήτηση και προώθησε τη δραστηριοποίηση όλων των μελών της Κοινότητας.

Τη δεκαετία του 60’, υπήρχε αργή ανάπτυξη των ψυχιατρικών δομών, αλλά η πιλοτική έρευνα κινητοποίησε τη γρήγορη ανάπτυξη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε όλο τον πληθυσμό. Το πρόγραμμα προώθησε ξεκάθαρη άποψη για τη φύση των αλλαγών που χρειάζονται όσο αναφορά τη θεραπεία, τη φροντίδα και την αποκατάσταση των ανθρώπων με ψυχική ασθένεια: χρειάζεται συνεργασία και αλληλεπίδραση των αρμόδιων δομών, μείωση του αριθμού των ψυχιατρείων, εναλλακτικές θεραπείες, εξω-νοσοκομειακά ιδρύματα και ημερήσια κέντρα που να είναι διαθέσιμα σε όσους τα έχουν ανάγκη. Χρειάζεται η ανάπτυξη δυνατότητας για φροντίδα των ατόμων αυτών στο σπίτι τους από εξειδικευμένο προσωπικό, για να ζουν όσο γίνεται μια «κανονική» ζωή.

Όσο αναφορά τη νομοθεσία για την ψυχική ασθένεια, υπάρχουν νομικές διατάξεις που προωθούν τον υποχρεωτικό εγκλεισμό σε ψυχιατρείο και τον περιορισμό τον ατόμων με ψυχική υγεία. Τα τελευταία χρόνια όμως, νέοι νόμοι στρέφονται στην αναγνώριση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, στην εκπαίδευση του προσωπικού, στην κατάργηση της κυριαρχίας των γιατρών και των μεγάλων ιδρυμάτων και σε προώθηση της θεραπείας με μια επικοινωνιακή βάση. Στην πράξη, υπήρχε πολύ μικρή πρόοδος καθώς υπάρχουν δυσκολίες στην αλλαγή του κατεστημένου, πολλές αντιστάσεις στις αλλαγές της παλιάς δομής του συστήματος υγείας και μεγάλο κόστος.

Όλες οι χώρες αντιμετώπισαν το δίλημμα για το ποια πολιτική θα ακολουθήσουν όσο αναφορά τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Για γρήγορη και ελεγχόμενη πρόοδο απαιτείται συνδυασμός και συνεργασία των νέων πολιτικών που ακολουθούνται με την αποκέντρωση και την ενίσχυση τοπικών πρωτοβουλιών, μεταφορά του ενδιαφέροντος στην κοινότητα, που εξασφαλίζουν καλύτερη ποιότητα ζωής στους ψυχικά πάσχοντες.

Έχει καταγραφεί ότι το περιβάλλον των ψυχιατρικών νοσοκομείων δε βοηθά στην αποτελεσματική θεραπεία και επανένταξη των ψυχικά ασθενών και ότι δεν τηρούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γίνεται προσπάθεια για ανάπτυξη μικρότερων δομών και ένταξη ψυχιατρικών μονάδων μέσα στα γενικά νοσοκομεία για αποφυγή του στιγματισμού των ασθενών. Η εμπειρία από δεδομένα της πιλοτικής έρευνας βοήθησε το διάλογο για εναλλακτική παροχή «στέγης» στους ψυχικά ασθενείς, με ξενώνες, κέντρα ημερήσιας απασχόλησης, υπηρεσίες εξω-νοσοκομειακές και υποστήριξη στο σπίτι.

Η ποιότητα του προσωπικού, συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα φροντίδας των ψυχικά ασθενών. Από έρευνες διαπιστώνεται μικρή εξειδίκευση του προσωπικού και εκπαίδευση που δεν ανταποκρίνεται στις υπηρεσίες της ψυχικής υγείας του μέλλοντος. Οι ψυχίατροι κυριαρχούν ενώ το υπόλοιπο προσωπικό βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα, κάτι που πρέπει να αλλάξει και να προωθηθεί η συνεργασία όλων των αρμοδίων για αποτελεσματική αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας.

Η πιλοτική έρευνα βοήθησε να έρθουν πιο κοντά οι υπεύθυνοι για τη διοίκηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας με τους εξειδικευμένους επαγγελματίες ( γιατρούς, ψυχολόγους, νοσηλευτές κτλ), να ανταλλάξουν τις γνώσεις τους και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα τους.

Είναι γνωστό ότι οι πολιτικές των χωρών καθορίζουν τη λειτουργία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η ανάπτυξη τους εξαρτάται από κοινωνικούς, δημογραφικούς και οικονομικούς παράγοντες, την τρέχουσα επιστημονική γνώση και τα επίπεδα της ψυχιατρικής παθολογίας. Είναι σημαντικό να εξετάζουμε επίσης τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ του περιβάλλοντος και της εμπειρίας στην ψυχική ασθένεια, τις πηγές τροφοδότησης από την κοινότητα, το δημογραφικό ιστορικό και να μην απομονώνουμε τα αποτελέσματα των ερευνών από το κοινωνικό τους πλαίσιο.

Τέλος, για να επιτευχθεί αξιοπρέπεια και ποιότητα ζωής σε αυτούς που υποφέρουν, απαιτείται πολιτική θέληση, ανασχηματισμός των υπαρκτών συστημάτων και επαγγελματικός προσδιορισμός। Μόνο έτσι θα έρθει στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος η ψυχική υγεία.

Κείμενο: Λαζαρίδου Μαργαρίτα