Το θέμα της εμφάνισης και της ομορφιάς έπαιζε και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Ξεκινώντας από τη λαϊκή παράδοση και τα παραμύθια ως τους μεγάλους φιλοσόφους, η ομορφιά είναι ένα από τα κυρίαρχα θέματα που έχει μελετηθεί. Τα παιδιά από πολύ μικρά γαλουχούνται πάνω σε αυτό το θέμα μέσα από τα παραμύθια. Όλοι έχουμε μεγαλώσει με την ιστορία της όμορφης και καλής χιονάτης με την κακιά και άσχημη μητριά, ή της σταχτοπούτας με τις τρεις κακές και πολύ άσχημες αδερφές. Και φυσικά στο τέλος η όμορφη πριγκίπισσα παντρεύεται τον όμορφο και καλό πρίγκιπα. Έτσι, από πολλή μικρή ηλικία, διαμορφώνεται η άποψη πως το καλό συνδέεται με την ομορφιά και το κακό με την ασχήμια.
Σύμφωνα με τον Erich Fromm (Η Τέχνη της αγάπης), η ευτυχία του σύγχρονου ανθρώπου βρίσκεται στη συγκίνηση που του δίνει η θέα της βιτρίνας. Για τον άντρα, η θέα μιας ελκυστικής νέας, και για τη γυναίκα η θέα ενός ελκυστικού άντρα, είναι το βραβείο που προσπαθεί να κατακτήσει. Η λέξη « ελκυστικός» συνήθως σημαίνει ένα ωραίο δέμα από προσόντα που έχουν ζήτηση και εκτίμηση στην αγορά της προσωπικότητας. Καθώς ζούμε σε μια καπιταλιστική κοινωνία όπου τα πάντα έχουν εμπορευματοποιηθεί, έτσι έχει εμπορευματοποιηθεί και ο άνθρωπος. Έχει μπει η κοινωνία σε μια τρελή τροχιά όπου όλοι προσπαθούν να γίνουν πιο όμορφοι, πιο επιθυμητοί στους άλλους. Τα πρότυπα της σύγχρονης κοινωνίας δεν επιτρέπουν ατέλειες.
Η ομορφιά είναι διαβατήριο, ένα κλειδί που ανοίγει πόρτες τόσο στον εργασιακό χώρο όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Ο «όμορφος άνθρωπος» έχει μαζική αποδοχή. Αντίθετα, ένας άνθρωπος με ατέλειες που δεν συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά που η κοινωνία δέχεται ως ομορφιά, νιώθει έντονα το φόβο της μοναξιάς, της απόρριψης και της αποτυχίας. Οι συνέπειες λοιπόν που έχει η εξωτερική μας εμφάνιση είναι πολύ σοβαρές για τον εαυτό μας. Χιλιάδες άνθρωποι ξοδεύουν τεράστια ποσά σε ινστιτούτα αισθητικής και γυμναστήρια, κάνουν εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα να καταστρέφουν την υγεία τους. Όταν τα αποτελέσματα δεν είναι τα επιθυμητά, οι άνθρωποι αυτοί καταλήγουν να υποφέρουν από κατάθλιψη και έχουν καταγραφεί και αυτοκτονίες. Οι φράσεις του Oscar Wilde « Θα έδινα και την ψυχή μου ακόμα για τα νιάτα και την ομορφιά» και « Η ασχήμια είναι ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα» περιγράφουν αυτή την κατάσταση. (Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι, Κεφ.17)
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα ( Συμπόσιο ή περί Έρωτος ), οι άνθρωποι επιδιώκουν και αγαπούν την ομορφιά. Τι κερδίζουν από αυτό; Αν αντικαταστήσουμε τη λέξη « ομορφιά» με τη λέξη « καλό», οι άνθρωποι αγαπώντας το καλό επιδιώκουν την ευτυχία. Αυτή η επιθυμία είναι κοινή σε όλους. Το άτομο αναζητεί την ομορφιά από τη γέννηση. Η ομορφιά είναι το πεπρωμένο που εναρμονίζεται με το θείο. Η ομορφιά δίνει την ελπίδα της αθανασίας, της αέναης ύπαρξης. Αυτά οδηγούν τον άνθρωπο στο να βλέπει μόνο την υλική ομορφιά ( σώματα, έργα τέχνης) και να χάνει, να μη βλέπει την ομορφιά του πνεύματος και της φύσης, η οποία και μόνο αυτή οδηγεί στην ευτυχία και στην αθανασία.
Οι άνθρωποι στην προσπάθειά τους να γίνουν αποδεκτοί εγκλωβίζονται σε ρόλους και υιοθετούν συμπεριφορές που τους αποδίδουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα (αποδοχή). Απαρνούνται και χάνουν την προσωπικότητά τους, αλλάζουν την εμφάνισή τους με στόχο να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί από το κοινωνικό περιβάλλον τους. Αναπτύσσουν διαφορετικές συμπεριφορές σε διαφορετικές κοινωνικές περιστάσεις και αυτό βέβαια τους δημιουργεί σύγχυση ( D. Brown, “The Self”, Chapter 7.)
Είναι εμφανές λοιπόν το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εξωτερική εμφάνιση και η ομορφιά στη ζωή όλων των ανθρώπων, και οι σοβαρές συνέπειες που δημιουργούνται: « Το χειρότερο είναι ότι η ομορφιά είναι εξίσου μυστηριώδης και απαίσια. Ο Θεός και ο Διάβολος παλεύουν για αυτή και το πεδίο μάχης είναι η καρδιά του ανθρώπου».( Φ. Ντοστογιέφσκυ).
Όλοι οι άνθρωποι επιδιώκουν την αποδοχή, την επιτυχία, την ευτυχία. Το ζήτημα όμως είναι στους τρόπους με τους οποίους τις αναζητά κανείς και στη σημασία που τους αποδίδει. Τα πρότυπα της ομορφιάς αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων και διαμορφώνονται ανάλογα με τις εκάστοτε κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Φαίνεται λοιπόν πόσο εφήμερο και μάταιο είναι το κυνήγι της ομορφιάς. Πως η πραγματική ευτυχία βρίσκεται στην ψυχική ολοκλήρωση και πραγμάτωση του ανθρώπου, που δημιουργεί ειλικρινείς σχέσεις, αποδέχεται τον εαυτό του με τις αδυναμίες του και ξεφεύγει από τη μοναξιά του πετυχαίνοντας την πραγματική ευτυχία. ( Έριχ Φρομ, Η Τέχνη της Αγάπης).
Κείμενο: Λαζαρίδου Μαργαρίτα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου